Kimyasal Silah Kullanılan İlk Savaş: Ypres Muharebesi

 

Kimyasal Silah Kullanılan İlk Savaş: Ypres Muharebesi

Belçika’nın bir toprağı olan Ypres Birinci Dünya Savaşı’nın acılarından en fazla nasiplenmiş beldelerden biridir. Alman topçularının taş üstünden taş bırakmayana kadar bombaladığı bu Flman  belediyesi, stratejik açıdan oldukça önemliydi; çünkü ikmal sağlayan limanların güvenliği buradan geçmektedir.

Württemberg Dükü Albrecht komutasındaki dördüncü Alman Ordusu büyük kayıplar vererek şehre doğru ilerliyordu.

Almanlar için o kadar önemli bir şehirdi ki İmparator II. Wilhelm bile şehrin düşüşünü ve işgalini izlemek için bölgeye gelmişti.

Şehrin düşüşünün an meselesi olduğu zamanda Fransız kuvvetleri yardıma yetişmişti. Almanlara karşı şiddetli bir direniş sergileyen şehir halkı, baraj kapaklarını açmış, Fransızlarla birlikte adeta Almanları bir miktar püskürtmeyi başarmışlardı. Yapılan kanlı muharebe kış şartlarının ağırlığı nedeniyle siper savaşlarına dönüşmüştü. Toprağın kanla sulandığını yazar tarihçiler.

Alman kuvvetlerinin bu bölgeden vaz geçmeye niyeti yoktu. O yüzden şehri almak için şiddetin her türlüsünü sergilemeye niyetliydi.

Bu noktada Alman kimya endüstrisi devreye girecekti.

 Kimyasal Silahların Babası olarak bilinen Alman Profesör Fritz Humber, Alman ordusu adına çamaşır suyu gazını yapan kişiydi. Hatta mermi yerine ticari silindirlere ateşlenmesini önerdi ve silahının sonuçlarını yakından izlemek için Ypres Savaşı’na katıldı.

Öğleden sonra saat 5'te Almanlar, Fransız askerlerine 168 ton klor ile saldırdıklarında şaşırdılar. Fransız hatlarına bir sis bulutu yaklaştı ve savaş alanı klorla beyaza döndü.

Fransız askerleri sisin yaklaştığını görür görmez kaçmaya çalıştılarsa da başarılı olamadılar.

 Kimyasalları soludukları anda vücutları çöktü. Nefes alamıyorlardı ve gözleri ve ciğerleri ağrıyordu. Fransızların zehirli gazın solunmasıyla büyük şaşkınlık ve panik yaşamlarına rağmen, Almanlar bir türlü onların direnişlerini kıramadılar.

Birkaç saat sonra cephenin farklı bir yerine kimyasal silah bırakmaya devam ettiler, ancak kimyager olan Kanadalı bir General, kloru etkisizleştirmek adına bir dizi önlemleri sıraladı.

 Askerlere yelkenlere işemelerini, yüzleri üzerine koymalarını ve sidiklerinden nefes almalarını emretti.

Bu çözüm  bir süre işe yaradı ve klorun vücutlarına girmesini engellendi. Ancak yine de Toplam 1.200 asker klordan hayatını kaybetti!

Klorun yanında daha farklı kimyasallar da kullanılmaya başlanmıştı.

Bunlardan ölüme en çok neden olan madde , başlangıçta Almanlar tarafından kullanılan ve sonunda İngilizlerin ana kimyasal silahı haline gelen güçlü bir boğucu olan fosgendi.

Kostik hardal gazı da etkiliydi, körlüğe ve boğulmaya neden oldu ve ilk olarak 1917'de Ypres'in üçüncü savaşında mermilerde kullanıldı.

Hardal gazı, ilk kez 1800’lerin erken ya da orta döneminde sentezlenmiş ve yakıcılık özellikleri o dönemde anlaşılmıştı.

 En etkili biçimde kullanılması için Alman  kimya şirketlerinin harekete geçirilmesi emredilince ‘IG Farben’ şirketi, düşman birliklerini taciz etmek yerine onları yaralamak ya da öldürmek için kimyasal silah üretmek için harekete geçti.

Alman genelkurmayı da bu konuda, ünlü Alman kimyager Profesör Fritz Haber ile çalışmaya karar verdi ve hızlı biçimde çalışmalar başladı.

Zehirli gazlarla kaydedilen ilk saldırı, Ypr'nin ikinci savaşında gerçekleşti.

Bu savaşta kimyasal silahların ilk “başarılı” kitlesel ölümleri yaşanmıştı.

 Daha önce Fransızların göz yaşartıcı gaz içeren el bombalarıyla saldırıları olmuştu ancak başarısız olmuştu.

Almanlar büyük bir katliam yapmıştı ancak "Silahın amacı savaşın gidişatını değiştirmekti. Ancak Ypres'in zorlu ikinci savaşının sonunda hiçbir şey değişmedi. "Kimyasal silah başarılı olmadı." Diye yazılacaktı daha sonra.

Bu cephede gerçekte yaşanan ise toplamda 2.5 Milyon insanın hayatını kaybetmesidir.

İlk kimyasal silahlar ortaya çıktığında, onlarla başa çıkmak için uygun araçların sistematik olarak aranması başladı.

 Askerler, kimyasal gazların vücutlarına girmesini engelleyecek gelişigüzel şeyler giyerek savaş alanına gittiler; kimyasallara batırılmış gazlı bez, gözlerini gazdan korumak için gözlük ve başlarında gliserin, soda ve su ile sulanmış torbalar taktılar.

İngilizler, ikinci Ypres Savaşı’ndan bir yıl sonra, solunum cihazı, gözlük ve boyun filtresi olan boğucu bir maskeyi ilk kullananlardı.

Birinci Dünya Savaşı'nda atılan 113.000 ton kimyasaldan bir milyondan fazla insan etkilendi ve bunların 100.000'i öldü.

Almanlar, İngilizler ve Fransızlar her zaman gizlice zehirli maddeler geliştirdiler. 1925'te kimyasal silahların kullanımı uluslararası anlaşmalarla yasaklandı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi imha kampları dışında hiçbir zehirli gaz kullanılmadı ...

 

Yaşanan acı olayları-dan sağ kurtulanlardan biri ilk kimyasal silaha maruz kalmanın deneyimini şöyle anlatıyor:

“Korkunç bir fırtınadan uyandım. Çatı göğsümün ve bacaklarımın üzerine düştü ve sallayabildiğim tek şey kafamdı.

Düşündüm: öyleydi. Zorlukla nefes aldığımı fark ettim. Sesler duydum. Yarı karanlıkta korkutucu görünen boğulma önleyici kaskları olan diğer meslektaşlarım, kirişleri üzerime kaldırdı ve biri beni boğulma önleyici bir kask takmaya zorladı.

İyi olduğunuzda bile böyle bir kask takmak zordur. Burnunuzu sıkın ve kimyasallarla metal bir silindirden nefes alın. Zaten öksürükten boğulduğum için, onların kaskımı takmalarını engellemeye çalıştığımı hatırlıyorum.

Bir sonraki hatırladığım şey, beni subaylarımızın ötesinde ve silahlardan uzakta bir sedyede taşıdılar. Birinin kim olduğunu sorduğunu duydum? "Topçu Albay Presi, efendim"!

Beni bir ambulansa bindirdiler ve üsse götürdüler, orada hepimizi bir çadırın zemininin yanına yerleştirdiler. Sanırım ağzım açık ve sanki ciğerlerim yavaş yavaş kapanıyormuş ve kalbim davul gibi atıyormuş gibi nefes almakta zorlanan bir balık gibi görünürdüm.

Komşuma baktığımda ağzından yeşil bir sıvı çıktığı için kusacak gibi oldum. Biraz oksijen soluyabilmek gerçek bir sınavdı ve ne kadar az nefes alırsam o kadar az acı çekiyordum. Bir süre uyuyakaldım ama hemen bir panik içinde uyandım.

Göğüs ağrımı hafifletmek için bilinçsizce nefes almayı bırakmış olabilirim. ta ki kalp atışlarım beni uyandırana kadar. Uyandığımı her fark ettiğimde şaşırdım çünkü uykumda öleceğimden emindim.”