2025’in NATO’su ve “Baba” Trump

 

2025’in NATO’su ve “Baba” Trump

Geçtiğimiz gün Hollanda’nın Lahey kentinde toplanan NATO zirvesi Trump’ın ağırlandığı, adeta Trump’a yönelik “dalkavukluğun zirvesi” olarak tanımlanabilir.  Trump için özel olarak tasarlandığı ççok belliydi. Trump’ın B2’siyle bu zirveden Putin’e kuşbakışı bakma hissiyatını almak bile AB liderlerinin yüzünü gülümsetmeye yetti.

Tabi bu gülümsemelerin deklanşörlere  basıldığı süre ile sınırlı olduğundan adım gibi eminim. Zira zirve öncesi tüm ülkelere, özellikle AB’ye B2’lerle İran üzerinden mesaj veren Trump’ın muzaffer bir komutan olarak ağırlanmış olması ve yemekte dahi  masasının tüm salonun merkezinde bulundurulması AB’nin Amerika’ya, yani Trump’a olan mecburiyetini acı şekilde gösterdi bize.

Ve Amerika’ya muhtaç olan AB ülkelerinin aile fotoğrafından sonra odalarına çekilip içten içe kahırlandıklarından da eminim. Zirveye gelmeden önce temel korkuları olan Rusya’nın saldırganlığına karşı, en önemli maddeyi Trump’ın “yoruma açık” şeklinde yorumlaması zaten  başlı başına  kahrolmalarına yetiyordu.

NATO üyesi veya değil, yüzlerinde içten ve samimi gülümseme beliren iki lider vardı bu zirve sonucunda: Trump ve Putin.

Tump; çünkü alacağını aldı. Üye ülkelerin savunma harcamalarını %5’çıkarttı. Tabi şöyle de bir durum var: Bu %5 artırım hemen değil 2035’de yürürlüğe girecek. O zamana kadar Trump’ın hayatta kalması zor. Yani bir nevi, Putin’ gözdağı vermeyi amaçlayan sembolik bir karar gibi de geldi bana açıkçası. Zaten bir çok ülkenin bu aşamada harcamaları ikiye katlaması çok zor görünüyor.

Tıpkı İran üzerinden gerçek olmayan bir algıyla (“Nükleer tesislerini yok ettik” algısı) zafer şovu yapan Trump yine gerçek olmayan bir algıyla NATO üzerinden zafer şovu yaptı ve  üstüne tüm üye ülkeleri küçük düşürürcesine toplantıyı erken terk edip gitti.

Yüzünde samimi tebessüm beliren bir diğer lider de NATO’nun adını andığında hop oturup hop kalktığı Putin..

Üzerinde uzlaşılan hepi topu 5 maddelik kararlara baktığında neden tebessüm etmesin?

Savunma harcamalarının artırımına yönelik kararın göstere göstere sembolik, formalite icabı alındığını görüyor, kararlar içinde Ukrayna’ya yönelik, Ukrayna lehine olabilecek bir maddeye rastlamıyor, kendi ülkesini uzun vadede bir tehdit olarak algılatıldığına dair maddeyi görüp göğsünü kabartıyor..Şimdi o tebessüm etmesin de kim etsin..

Sözüm ona “transatlantik savunma-endüstriyel işbirliğinin hızla genişlemesine ve yeni teknolojilerin ve kolektif güvenliği ilerletmek için inovasyon ruhunun kullanılmasına olan bağlılık" teyit edilirken bu inovasyon ruhu taşıyacak ülkelerin hangi  ülkeler olacağı, hangi teknolojik katkıların sağlanacağı ve hangi alanda yatırım yapılacağına dair ne liderle bazında ne de liderlerin kurmayları bu da somut kararlar ya da adımlar yok. Bu da tabi bu toplantının gelenekselliğinin” yerine getirilmesinden başka amaç taşımadığını ortaya koyuyor.

Ukrayna'ya füze sistemleri ve mühimmat bağışlayarak stoklarını tüketen bir çok AB ülkesi için bu zirveden kesin somut ve Rus yayılmacılığına karşı gözle görülür önlemlerin neler olabileceğine yönelik kararların çıkmaması oldukça endişe verici bir durum onlar açısından.

Geçen yılki zirvede Ukrayna’dan 67 kez bahsedilirken bu yılki zirvede adeta hiç bahsediilmemiş olması-hatta üyeliğinden dahi bahsedilmedi-  bunun yanında Çin’in adının dahi geçmemesi NATO için  tek tehdidin Rusya olduğunu gösteriyor ama şaşırtıcı olan şey geçen yıl "en büyük ve en acil tehdit" olarak algılanan Rusya bu yıl uzun vadeli bir tehdit olarak tanımlanıyor.

Bir haber ajansına göre “iki veya üç toplantı yerine,  Zelensky'nin katılmasına izin verilmeyen bir toplantı yapılmış. Ayrıca Bloomberg gibi Trump'ın Ukrayna'daki durumu "tamamen kontrolden çıkmış" olarak nitelendirdiğini ve çözmek için kararlı bir eylem çağrısında bulunduğunu da yazan birkaç haber siteleri var.

Peki Trump ve Zelensky hiç mi görüşmedi? Görüştüler. 50 dakika kadar. Ancak bu görüşmede Zelensky’nin istediği hava savunma sistemleri için Trump’ın “onları İsrail’ veriyoruz ve bizim de ihtiyacımız var ama bakacağız” diye cevap verdiği söyleniyor.

Son olarak “Baba Trump” babalığını yapıp masaya yumruğunu vurdu, B2 Hayalet uçağı gibi üye ülkelerin hayallerini yıktı ve ülkesine geri döndü.